Wyłączenie pracownika może nastą pić z mocy prawa gdy zaistnieją okoliczności wymienione w art. 24 par. 1 k.p.a., nie musimy, chociaż oczywiście możemy, składać tu wniosku.

Może nastąpić wyłączenie w drodze postanowienia wydanego po uprawdopodobnieniu (jest to mniejszy stopień pewności niż udowodnienie, łatwiejszy do spełnienia) istnienia okoliczności innych niż uzasadniające wyłączenie z mocy prawa, a mogących wywołać wątpliwości co do bezstronności pracownika (art. 24 par. 3 k.p.a).
Jako strona możemy wnosić o tego rodzaju wyłączenie, które nastąpi po wydaniu przez przełożonego odpowiedniego postanowienia. Wyłączenie może nastąpić tylko w już trwającym postępowaniu, nie możemy zatem domagać się go "ex ante", bez toczącego się postępowania. Stanie się stroną nie wymaga jednak jakiegoś specjalnego aktu procesowego, bowiem stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek (art. 28 k.p.a). Można być zatem stroną nie będąc wnioskodawcą w postępowaniu. Ustalenie i informowanie stron o przebiegu postępowania jest obowiązkiem właściwego organu administracji.

W naszym wniosku możemy przytoczyć dowolne okoliczności (prawne i faktyczne) mogące wywołać istotne (czyli znaczące, wpływające na działanie pracownika w sprawie) wątpliwości co do bezstronności pracownika. Wniosek nie musi spełniać specjalnych wymogów formalnych, poza obowiązującymi dla każdego podania.