We wstępie należy określić czym jest miasto a można także odnieść się do wydarzeń znanych nam z najbliższej historii. Na przykład: Według mnie miasto to skomplikowany i wieloznaczny sztuczny twór. Stworzono je dla wygody, zysku i bezpieczeństwa, jednak nie zawsze pełni ono takie role. Wypadki w Nowym Jorku i innych miastach stawiają bezpieczeństwo miast pod dużym znakiem zapytania.

Potem przechodzimy do zagadnienia pierwszego czyli skupimy się na utworze “Lalka” rusa powieści o Warszawie końca XIX wieku. Powieść Bolesława Prusa można, a nawet trzeba czytać z planem starej Warszawy w ręku. Są tu obrazy Powiśla i Starego Miasta, Krakowskiego Przedmieścia, gdzie pod numerem czwartym mieszkał Wokulski, a naprzeciwko znajdowały się oba jego sklepy. Mamy też obraz Kruczej, gdzie stała kamienica Łęckich, Miodowej, gdzie odbyła się licytacja. Bohaterowie jeżdżą przez Aleje Ujazdowskie i Nowy Świat a spacerują po ścieżkach parku łazienkowskiego. Autor z talentem prawdziwego realisty daje w powieści obraz dokładny, wierny i ścisły nawet w najdrobniejszych realiach. Można dzięki tym walorom powiedzieć, że Prus jest wielkim kronikarzem warszawskim. Pisarz pokazuje w powieści dokładny wygląd ówczesnego sklepu, przedstawienie w teatrze, wielkanocną kwestę w kościele, wieczór w mieszczańskiej piwiarni, salę sądową, ujeżdżalnię, rauty w salonach. Nawet odnotowuje wydarzenia takie jak występ Rossiego, koncert w Dolinie Szwajcarskiej czy zawalenie się domu przy ulicy Wspólnej.
Oczywiście swoje opinie trzeba udowodnić odpowiednimi cytatami, które najlepiej wypisać i dać wcześniej nauczycielowi do zatwierdzenia.

Następnie trzeba zająć się obrazem miasta w poezji. Z jednej strony mamy tu “Ulicę Miłą” jako ponurą perpektywę ulicy warszawskiej a z drugiej poetycką wizję Krakowa jako bajkowego miejsca w “Zaczarowanej dorożce”. Oba utwory można spokojnie zanalizować pod tym kątem.
Inaczej natomiast trzeba potraktować wiersz Baczyńskiego. Występuje tu Warszawa jako miasto groźne, wielkie w swoim cierpieniu ale pokonane. Pokonane pozornie, bo gotowe walczyć i odrodzić się w powstańczym zrywie. Ale jest to także teren walk i śmierci, czającej się w każdej ulicy i za każdym domem. Miasto staje się w wierszu “Warszawa “ ponurym i przerażającym miejscem umierania jego pokolenia , które nie zdążyło poznać smaku życia.
W podsumowaniu należy podkreślić, że miasto w literaturze można ukazać dosłownie jako konkretne, realistyczne miejsce zamieszkania różnych grup społecznych jak w powieści Prusa.
Może też służyć za temat poetycki wielu utworów. Jednym slowem motyw miasta w literaturze wykorzystywany jest na różne sposoby i ujmowany w różnych aspektach.
I tak trzeba zakończyć swoją wypowiedź.

Autor : Jolanta Skowrońska