Prawna ochrona pomysłu na biznes: prawo autorskie

Ochrona gwarantowana przez prawo autorskie me pewne mankamenty, o których wiele osób nie wie. Utwór, czyli każdy przejaw działalności twórczej o charakterze indywidualnym, chroniony jest dopiero wtedy, gdy zostanie utrwalony. Dopóki więc znajduje się tylko w Twojej głowie - ochrona się mu nie należy. Jeżeli jednak spiszesz go/narysujesz i schowasz do szuflady czy folderu w formie takiej, że inna osoba będzie mogła się z nim zapoznać - będzie już podlegał ochronie.

Prawo autorskie chroni bowiem sposób wyrażenia dzieła - nie mniej, ni więcej. Dobrym przykładem na obrazowe przedstawienie jego działania jest przypadek programu komputerowego. Sam w sobie nie podlega on prawu autorskiemu. Każdy może stworzyć aplikację, która będzie miała w oparciu o ten sam pomysł, lecz zostanie napisana innym kodem. Prawo autorskie będzie chroniło tylko sam kod, ewentualnie również layout.

Co najważniejsze prawo nie chroni samego pomysłu a jedynie twórczy sposób jego realizacji.

Utwór objęty jest ochroną prawa autorskiego dość długo, ale nie wiecznie - ochrona trwa 70 lat po śmierci twórcy.

Prawna ochrona pomysłu na biznes: dobra osobiste

Twórczość intelektualna może być chroniona także przez dobra osobiste. Jest to pojęcie o nieco szerszym zakresie niż utwór w myśl prawa autorskiego. Do dóbr osobistych należy między innymi twórczość artystyczna, naukowa, wynalazcza i racjonalizatorska. Kategoria ta jest bardzo pojemna, można więc chronić w ten sposób pomysły, które nie zmieściły się w definicji utworu. Kodeks cywilny zawiera tylko przykładowe wyliczenie dóbr osobistych, często więc to dopiero sąd zdecyduje, czy ochrona na tej podstawie się należy.

Prawna ochrona pomysłu na biznes: tajemnica przedsiębiorstwa

Ten sposób ochrony pomysłu na biznes przychodzi z pomocą tam, gdzie ochrona patentem jest zbyt ryzykowna - głównie ze względu na konieczność ujawnienia istoty projektowanego rozwiązania. W przypadku ochrony za pomocą tajemnicy przedsiębiorstwa chronione są pomysły, które posiadają wartość gospodarczą, lecz które nie zostały ujawnione na zewnątrz. Niezbędne jest oczywiście podjęcie odpowiednich kroków, aby te informacje pozostały poufne.

Poza tym za pomocą tajemnicy przedsiębiorstwa można obejść jeszcze jedną ogromną wadę patentów. W przypadku tajemnicy przedsiębiorstwa brak jest ograniczenia czasowego ochrony. Gdy opatentujesz stworzone przez siebie rozwiązanie, musisz liczyć się z tym, że najpóźniej po dwudziestu latach wynalazek ten wejdzie w stan techniki, a Ty przestaniesz mieć na niego wyłączność. Nie bez powodu wiele firm nie decyduje się więc na zgłoszenie patentowe. Wolą szczegóły dotyczące swojego wyjątkowego produktu pozostawić w tajemnicy.

Prawna ochrona pomysłu na biznes: umowa o zachowaniu poufności

Najlepszym sposobem na udowodnienie starań o zachowanie pomysłu w tajemnicy jest podpisanie z pracownikami, którzy mają dostęp do szczegółów dotyczących rozwiązania, umowy o zachowaniu poufności. Dzięki takiej umowie wiadomo też dokładnie, jakie informacje, przez jaki okres nie mają prawa wyjść poza mury firmy. Jeśli natomiast ktoś tajemnicy nie utrzyma, łatwo będzie Ci domagać się stosownego odszkodowania. Kara umowna nie jest wprawdzie obligatoryjnym elementem takiej umowy, bez niej jednak właściwie traci ona sens.

Prawna ochrona pomysłu na biznes: umowa o zakazie konkurencji

Drugim przykładem umowy mającej na celu ochronę pomysłu na biznes jest umowa o zakazie konkurencji. Najlepiej zdecydować się na sporządzenie równocześnie dwóch umów - o zachowaniu poufności i zakazie konkurencji. Ta druga również powinna wskazywać zakres zakazu oraz ustanawiać stosowną karę umowną. Ważne, aby była zawierana na czas określony - w przeciwnym razie łatwo będzie ją podważyć. Kuszące może być podpisanie takiej umowy na bardzo długi okres, jest jednak pewien haczyk - przez cały okres jej trwania pracodawca zobowiązany jest wypłacać pracownikowi odszkodowanie.

Prawna ochrona pomysłu na biznes: patent na wynalazek

Ta i kolejne metody nie są już darmowe. Patent na wynalazek, czyli na techniczne rozwiązanie określonego problemu, jest chyba najpopularniejszym z nich. Swoją drogą, w języku potocznym patentem często określa się rzeczy, których w tej formie chronić się nie da.

Pozostańmy jednak przy samym wynalazku. Zagadnienie technicznego charakteru wynalazku jest bardzo szerokie - nie sposób omówić go w tak krótkim, przeglądowym zestawieniu. Podstawowym wymogiem patentowalnego wynalazku jest jego materialny charakter bądź związek z materialnym wytworem. Takie rozwiązanie musi być nowe, posiadać poziom wynalazczy i nadawać się do przemysłowego stosowania.

Przykładem patentowalnego wynalazku może być silnik nowej generacji lub historycznie... igła do szycia. Niestety, sytuacja komplikuje się chociażby w przypadku programu komputerowego. Powszechnie przyjmuje się, że kod programu nie ma technicznego charakteru, a więc nie kwalifikuje się do ochrony jako wynalazek. Więcej informacji znajdziesz w poniższym nagraniu.

Prawna ochrona pomysłu na biznes: wzory użytkowe

Wzory użytkowe nazywa się często "małymi wynalazkami". Taką ochronę łatwiej otrzymać niż patent. Takie rozwiązanie nie musi spełniać wymogu poziomu wynalazczego. Dlatego też, jeśli nie uda się z uzyskaniem patentu, dokonuje się konwersji zgłoszenia na wzór użytkowy. W tym przypadku ochrona trwa 10 lat.

Wzorem użytkowym jest również rozwiązanie o charakterze technicznym, tutaj chodzi jednak o aspekty takie jak kształt, budowa czy zestawienie. To ostatnie nie może być jednak po prostu mieszaniną - nie da się więc z ten sposób chronić określonego składu, np. produktów spożywczych.

Prawna ochrona pomysłu na biznes: wzory przemysłowe

W tej formie zabezpieczyć można wygląd przedmiotów - ich design. Ochroną objęte jest wszystko to, co znajduje się na zewnątrz, co widoczne jest w czasie normalnego użytkowania. Nie da się więc w ten sposób zastrzec rozwiązania technicznego, które ukryte jest wewnątrz urządzenia.

Aby zrozumieć sedno sprawy, najlepiej wskazać przykładu zarejestrowanych wzorów przemysłowych. A udało się to między innymi w przypadku wytłaczanki do jajek, które można składać ze sobą jak klocki. Innymi przykładami są podwójne paluszki; kapturoszal, czyli kawałek materiału służący jednocześnie za nakrycie głowy i szal, dodatkowo zaopatrzony w kieszenie.

Ogromną zaletą ochrony poprzez wzory przemysłowe jest tempo rejestracji - w przypadku wzoru wspólnotowego UE jest to jedyne 14 dni. Dla porównania, na patent trzeba poczekać nawet 3 lata. Wzór przemysłowy można zgłosić w ciągu 12 miesięcy od daty ujawnienia wzoru. Później, niestety, konkurencja będzie mogła wzór unieważnić.