Jakie aspekty analizuje bank (lub inna instytucja kredytowa) podczas oceny naszej zdolności kredytowe? Podstawowe informacje jakie interesują bank to:
- wysokość posiadanych przez kredytobiorcę stałych dochodów (umowa o pracę, kontrakt, emerytura, renta itp.
- wysokość stałych wydatków kredytobiorcy (czynsz, opłaty za media, raty innych kredytów, alimenty itp.
- liczba osób pozostających na utrzymaniu kredytobiorcy.
Istotne są również:
- charakter miejsca zamieszkania (stałe zameldowanie, tymczasowe
- posiadanie współmałżonka, jego dochody, istnienie rozdzielności majątkowej;
- korzystanie z kredytów w innych bankach;
- rodzaj zabezpieczenia spłaty kredytu (osobiste, rzeczowe, weksel, poręczenie, gwarancja, zastaw, hipoteka itp.
- cechy osobiste osoby ubiegającej się o kredyt.

Załóżmy, że bank zgromadził już potrzebne informacje. Jak teraz jest obliczana zdolność kredytowa (ZK)?
Za pomocą poniższego wzoru:
ZK = (Dn - R - Z) / L
gdzie:
Dn - średni miesięczny dochód netto gospodarstwa domowego kredytobiorcy
R - wysokość miesięcznej raty wnioskowanego kredytu (wraz z odsetkami)
Z - miesięczne zobowiązania kredytobiorcy
L - liczba osób w gospodarstwie domowym
Tak uzyskany wynik określa, jaki dochód przypadnie na każdego członka gosp. domowego po spłacie wszystkich zobowiązań. Wysokość tej kwoty jest ustalana odrębnie przez każdy bank.
Uchwalona przez KNF w lutym 2010 tzw. "Rekomendacja T" zaostrzyła kryteria oceny zdolności kredytowej m.in. ustalając, że kredyt może być udzielony jedynie wtedy, gdy 'Dn - R - Z' nie przekroczy 50% miesięcznych dochodów gosp. domowego.

Inną metodą używaną przez banki do oceny zdolności kredytowej jest tzw. credit scoring. Jest to ocena punktowa, w której odpowiednie wartości liczbowe przyporządkowane są poszczególnym cechom ilościowym i jakościowym kredytobiorcy. Jednak sposób takiej punktacji i jej analizy jest ustalany indywidualnie w każdym banku.

Historię naszych transakcji kredytowych przechowuje BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej. BIK wraz z raportami kredytowymi udostępnia bankom oraz SKOK-om również wspomniane powyżej oceny punktowe, które wykorzystywane są w procesie podejmowania przez nie decyzji kredytowych.
Każdy może się zwrócić do BIK o udostępnienie takiej informacji na swój temat. Jednak raport z zakresem informacji zawierającym np. nasza ocenę punktową jest odpłatny.
Nieodpłatnie możemy raz na pół roku zamówić w BIK tzw. "Informację Ustawową", która zawiera podstawowe informacje o naszej historii kredytowej (a także o tym kiedy i jaki bank odpytywał BIK na nasz temat). Warto z tej możliwości korzystać choćby po to by sprawdzić, czy nasze dane są odpowiednio aktualizowane przez banki i SKOK-i oraz czy nie mamy zobowiązań, o których zapomnieliśmy lub z którymi się nie zgadzamy.
Skoro wiemy co wpływa na ocenę naszej zdolności kredytowej, to myślę, że teraz będzie prościej ją poprawić. Nie tylko poprzez zmianę aspektów i wartości ocenianych przez bank, ale także pracując na pozytywną historię kredytową, przechowywaną w BIK.